Περί Ποιότητας και άλλων Δαιμονίων

Πάντα με κατέτρεχε αυτό το φάντασμα της ποιότητας.

Ήδη, από τις ραδιοφωνικές μου ημέρες, εδώ και πολλά χρόνια, η αγωνία μη μας πεί κανείς μη-ποιοτικούς μας κατέτρεχε ωσάν Ερινύα και δεν υπήρχε τίποτα πιο ατιμωτικό από το να σε κοιτάξει με ύφος κάποιος και να πεί "Πφφφ!! Ποπ...." ενώ όπως όλοι γνωρίζουν η ροκ και η τζαζ και, βασικά κάθε άλλο είδος μουσικής ξεπερνά σε ποιότητα την ποπ.

Η βασική μου ερώτηση, απορία, ένσταση, αντίρρηση, αγανάκτηση ήταν η εξής: τι είναι ποιότητα;

Και, ακούγοντας διάφορες εκφάνσεις μουσικής ποιότητας, δεν μπόρεσα να εντοπίσω την ουσία της μουσικής ποιότητας ούτε στην ενορχήστρωση, μιας και πολλά κομμάτια με ατέλειες στην  ενορχήστρωση και ήχο θεωρούνται ποιοτικά ενώ άλλα με καλύτερη δουλειά σε αυτόν τον τομέα δεν είναι καθόλου κουλ στον κόσμο των ποιοτικών, ούτε στη θεματολογία, αφού ένα ερωτικό κομμάτι μπορεί να είναι "ανώτερο" ή υποδεέστερης "αξίας" για λόγους που μόνο οι ποιοτικοί ξέρουν και δε μας λένε. Έχει τύχει μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, όσο πιο ασυνάρτητες οι ηχητικές αντιστοιχίες, τόσο ποιοτικότερος ο καλλιτέχνης.

Ένα άλλο κριτήριο που ίσως θα μπορούσε να αποτελεί μέτρο σύγκρισης είναι η αποδοχή από το κοινό, κι όμως ούτε αυτό κρίνει το τί είναι ποιοτικό, αφού η κλασσική μουσική, που υποτίθεται ότι είναι το απαύγασμα αρτιότητος, εκτιμάται από λίγους και οι πινκ φλόηντ που επίσης θεωρούνται εξαιρετικοί είναι ευρέως γνωστοί. Στον αντίποδα, η λαϊκή μουσική που χαίρει λαικής αποδοχής δεν θεωρείται ποιοτική ενώ η παραδοσιακή πάλι πιάνεται για καλή και μάλιστα τη λέμε έθνικ για να μην τους πάρουμε χαμπάρι ότι έπεσαν στο επίπεδο της λαϊκής μουσικής οι ποιοτικοί.

Αυτό που με εκπλήσσει είναι ότι οι ποιοτικοί δεν συμπεριλαμβάνουν την τεχνική αρτιότητα του μουσικού-τραγουδιστή στα επιχειρήματά τους, πράγμα που με κάνει να εξανίσταμαι διότι πολλά διαμάντια πολλών καρατίων απορρίπτονται αυθωρεί και παρα χρήμα, απλά και μόνο λόγω προέλευσης, ενώ άλλοι συγχωρούνται όσες παραφωνίες και αν κάνουν, απλά και μόνο επειδή έχουν την ταμπέλα του ποιοτικού.

Κάτι άλλο που με εκπλήσσει στην όλη ιστορία με την ποιοτική μουσική είναι ότι όσοι ακούνε την άλλη, την "κακή" μουσική δεν έχουν και καμμία σκασίλα να σε πείσουν να ακούς ότι και αυτοί, ενώ οι "ποιοτικοί" όλο εκφράζουν την περιφρόνησή τους, επιμένουν να αναφέρουν τις μουσικές τους γνώσεις και να εκφέρουν γνώμες χωρίς κανείς να τους το ζητήσει.
Δεν ξέρω γιατί γίνεται αυτό.
Δεν άκουσα ποτέ κάποιον που ακούει λαϊκή μουσική, πχ, να ρωτάει "Ρε Χρήστο, πες μου τη γνώμη σου για τη μουσική που ακούω. Είναι καλή, να την ακούω;"
Ποτέ.

Αυτό που προσωπικά ένιωσα μέσα από τις μουσικές μου εμπειρίες είναι ότι ανάλογα με τη στιγμή όλα είναι στο πρόγραμμα και ότι ακόμα και αυτό που περιφρονούμε μερικές φορές το χρειαζόμαστε πιο απελπισμένα από ότι νομίζαμε.

Για παράδειγμα, ενώ εμένα γενικά μου αρέσει η εύκολη ποπ μουσική, τις μεγαλύτερες χαρές τις έζησα με τη λαϊκή και την παραδοσιακή μουσική, με αυτές έριξα τα πιο τρελλά γλέντια και τους πιο ξέφρενους χορούς, και έχω πολλές αναμνήσεις: γάμοι, τραπέζια,απόκριες, έρωτες, που να σου λέω τώρα. Σε όλες αυτές τις πολύ χαρούμενες περιστάσεις, οι ποιοτικοί κάθονταν σε μία άκρη με ξυνισμένη μούρη.

Το γεγονός ότι τους αρέσει ένα είδος μουσικής, τους έκανε από έπαρση να μείνουν μακριά από και να στερηθούν την αγνή διασκέδαση της ανέμελης συναναστροφής, να αρνηθούν τη συμμετοχή στη χαρά για την οποία είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν.

Τί σόι ποιότητα είναι αυτή; Να σε καλεί ο άλλος στη χαρά του κι εσύ να του κρατάς μούτρα για τη μουσική...

Δεν ξέρω.

Θα μου πείς, ρε Αθηνά, με τι κάθεσαι και ασχολείσαι τώρα;

Ε, όχι. Με πνίγει το δίκιο!

Γιατί η μουσική που με εκφράζει και με κάνει να νιώθω όμορφα και χαρούμενη και αισιόδοξη να θεωρείται κακή ενώ η μουσική που φέρνει ξυνίλα και συνοφρύωση να πιάνεται για καλή;

Διαφωνώ κάθετα.

Καλή είναι η μουσική που με εκφράζει κάθε στιγμή: εύκολη όταν το μυαλό μου έχει σκορπίσει δεξιά και αριστερά, δύσκολη όταν έχω τις μαύρες μου, ντάμπα-ντούμπα όταν θέλω να παραστήσω την γκλάμορους-άμορους γκόμενα, παραπονιάρικη όταν με αφήνεις μόνη, λαϊκή για να μπορώ να τραγουδάω κι εγώ μαζί με καημό όταν θέλω να βγάλω το μεράκι από μέσα μου, έντεχνη όταν σιγο-μουρμουράω διορθώνοντας διαγωνίσματα κι εκθέσεις, σκυλάδικα για να κάνουμε χαβαλέ με την παρέα, τσιφτετέλια στο γάμο και βραζιλιάνικα τις απόκριες, τζαζ στο φέστιβαλ, μπουζουκάκι στην ταβέρνα.

Ποιός θα πεί ότι κάποιο από αυτά είναι χειρότερο από τα άλλα χωρίς να έχει αποκλείσει μία ευχαρίστηση από το ρεπερτόριό του;

Το χειρότερο, ποιός θα πεί ότι κάποιο είδος μουσικής είναι κακό, χωρίς να εννοηθεί ότι οι άνθρωποι που την ακούν είναι κακοί; Και αυτό με ενοχλεί αφάνταστα, διότι μερικοί από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους που έχω γνωρίσει, επιτυχημένοι επαγγελματικά ή και αλλιώς, ακούν καψουριάρικα, όλα αυτά που οι ποιοτικοί ονομάζουν σκυλάδικα, αγνοώντας ότι ο όρος "σκυλάδικο" είναι λαϊκής προελεύσεως εξ αρχής.

Αυτό μου θυμίζει κάτι γιαγιάδες, που έλεγαν ότι η ροκ είναι του διαβόλου.

Καλλιτεχνική αρτηριοσκλήρωση, φίλε μου.

"Κι έχεις την εντύπωση, μαύρα όταν τα βάφεις, ευθύς πως είσαι ποιητής, ο μέγιστος Καβάφης...."