Φορμάτ Μυαλού (Αυτό εννοούσε ο Άμπανος)

• Πρίν αρχίσει το μυαλό του παιδιού να απομνημονεύει δεδομένα, πρέπει να έχει προετοιμαστεί για αυτό, πρέπει δηλαδή να έχουν τεθεί σε λειτουργία κάποιες βασικές....λειτουργίες.
• Αρχικά θα πρέπει να υπάρχουν δεδομένα, δηλαδή ο γονιός θα πρέπει να επισημαίνει την ύπαρξη ορισμένων πραγμάτων που το παιδί από μόνο του δεν μπορεί να παρατηρήσει, αφού μόνο όσα ήδη γνωρίζουμε αναγνωρίζουμε. Έτσι, βλέποντας ένα αυτοκίνητο ίσως αγγίξει το φτερο ή την ζάντα, οπότε είναι ευκαιρία να εξηγήσουμε ότι αυτό είναι ένα φτερό ή μία ζάντα και υπάρχει για αυτό και εκείνο το σκοπό. Έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό να γίνεται χαλαρά και παρεμπιπτόντως και σε κάμμία περίπτωση δεν πρέπει να επιμείνουμε αν το κουτσούβελο αδιαφορήσει, όσο κι αν εμείς θέλουμε να του μεταδώσουμε τη δική μας αγάπη για τα αυτοκίνητα και την ταχύτητα. Είναι σίγουρο ότι θα την ενστερνιστεί, απλά χαλαρώστε. Σιγά σιγά. Θυμηθείτε ότι είναι απαραίτητο να γνωρίζει και πράγματα διαφορετικά μεταξύ τους ώστε να αποκτήσει μία καλή βάση λεξιλογίου όσο νωρίτερα γίνεται. Περιγράψετε ότι βρεθεί μπροστά σας, ένα κυπαρίσσι με κυπαρισσόμηλα, μία μπουλντόζα με τις τεράστιες δαγκάνες της, μία βιτρίνα, μία πασχαλίτσα, ένα μανταλάκι...έχει πολλή πλάκα! Βρείτε έμπνευση από αυτά που του κινούν το ενδιαφέρον. Αν κάτι του αρέσει, περιγράψτε το πιο λεπτομερειακά. Αν όχι, απλά αναφέρετέ το.
• Το λεξιλόγιο είναι σημαντικό γιατί με αυτό θα αναπτύξει και την ικανότητα έκφρασής του. Αν δεν ξέρει πως να πει "λυπάμαι" τότε σε μία ανάλογη κατάσταση θα δυσκολευτείτε να συνεννοηθείτε. Μαζί με το λεξιλόγιο και την ικανότητα έκφρασης, ενισχύεται και η μνήμη του, οπότε αργότερα και η μαθησιακή του ικανότητα.
• Επίσης είναι απαραίτητο να απαντάτε κάθε μα κάθε ερώτηση πολύ ειλικρινά. Αν (δεν) εγκρίνετε τον γάμο ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους εξηγήστε τους λόγους (για μεγαλύτερες ηλικίες αυτό, αφού έχουν προηγηθεί άλλες συζητήσεις ηθικοπλαστικού περιεχομένου) φροντίζοντας οι λόγοι σας να στέκονται λογικά ώστε να μην μπορεί να σας στριμώξει. Αν σας στριμώξει τότε έχει δίκιο και τον οδηγείτε στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που αρχικά σκοπεύατε. Αν δεν βρίσκετε λόγο να στηρίξετε την απαγόρευση ή μη έγκρισή σας, ξανασκεφτείτε το: έχετε άδικο ή απλά δεν είστε ετοιμόλογος?
• Κάτι άλλο που ενθαρρύνει την ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών είναι η απλή καθημερινή συζήτηση, έστω κι αν το παιδί δεν συμμετέχει σε αυτή αλλά πιάνει κουβέντες την ώρα που είναι απασχολημένο με κάτι άλλο. Αν πάτε για ψώνια, στο ίκα, στο κτέο, αν διαφωνήσετε με οποιονδήποτε, αν έχετε διαφορετική άποψη από τη γιαγιά ή τον μπαμπά σε κάποιο θέμα, ο τρόπος που θα το διαπραγματευτείτε είναι μεγάλο μάθημα, ειδικά αν υπάρχει επανάληψη και εναλλαγή στα μοτίβα των συζητήσεων: η ευγενική συζήτηση, η διαπραγμάτευση, ο συμβιβασμός, η διαφωνία, η υποχώρηση, η επιμονή...
• Ακόμα περισσότερο, αν έχει όρεξη για κουβέντα, ακολουθήστε το ρυθμό του, είτε πρόκειται για μία μπερδεμένη αφήγηση ενός επεισοδίου της ντόρας της εξερευνήτριας, μίας εντελώς φανταστικής ιστορίας που επινοεί καθώς μιλάει, ένα παράπονο από το νηπιαγωγείο ή τί θέλει να του πάρετε στα γεννέθλιά του. Σημαντική λεπτομέρεια? Να ακούτε πραγματικά εκφράζοντας απόψεις, συμφωνία, διαφωνία, έκπληξη, μία ιδέα, ακριβώς όπως σε μία συζήτηση με ενήλικο. Ζητήστε του να θυμηθεί λεπτομέρειες από την ημέρα του, για να εξασκηθεί η παρατηρητικότητα και η μνήμη του.
• Συνώνυμα. Στα Ελληνικά, υπάρχουν πολλά. Επίσης, όταν εξηγείτε κάτι φροντίσετε να το εξηγήσετε με διαφορετικές εκφράσεις, δύο ή και τρείς. Διευρύνεται το λεξιλόγιό του, μαθαίνει τρόπους έκφρασης και μαθαίνει την μεθοδικότητα. Επίσης, τα παιδιά σπάνια καταλαβαίνουν με την πρώτη κάτι που τους εξηγούμε, οπότε επαναλαμβάνοντας με διαφορετικά λόγια την ίδια έννοια εξασφαλίζουμε ότι όντως κατάλαβε αυτό που θέλουμε να καταλάβει.
• Αφήστε το να κάνει πράγματα, ακόμα κι αν γίνει ατσαλιά στο σπίτι. Είναι απίστευτη η ευχαρίστηση που νιώθει ένα πιτσιρίκι όταν βυθίζει τα παχουλά χεράκια του στη σακούλα με τα φασόλια , στην άμμο, όταν αγγίζει τα φύλλα ενός φυτού ή όταν αφήνει το νερό να περνά ανάμεσα από τα δάχτυλά του. Όταν πασχίζει να φάει μόνο του κρατώντας αδέξια το κουτάλι, όταν περιεργάζεται το φαγητό του, όταν ξαπλώνει στο χορτάρι, όταν "πλένει" τα χέρια του σε μία λακούβα... Επίσης, κάποια πράγματα που για τους γονείς αποτελούν κουραστικές αγγαρείες, για τα παιδιά είναι μία συναρπαστική πρόκληση. Μην το πάρετε αγκαλιά στις σκάλες. Αν νιώθει έτοιμο τότε από μόνο του θα προσπαθήσει να ανέβει, ειδάλλως θα φοβηθεί και (πάλι από μόνο του) θα ζητήσει τη βοήθειά σας. Εμπιστετείτε το.
• Εμπιστευτείτε το όταν λέει ότι δεν κρυώνει (στα πλαίσια της λογικής φυσικά) όταν λέει ότι δεν πεινάει και όταν ζητά κι άλλο ψωμί ενώ έχει ήδη φάει 6 φέτες σήμερα. Εμπιστευτείτε το όταν επιχειρεί κάτι που για εσάς φαίνεται παράτολμο. Να θυμάστε ότι στην αρχή κανείς δεν μπορεί τίποτα, μέχρι που τελικά μπορεί. Δείξετε πως να προφυλάσσεται, πως να προστατεύει τον εαυτό του, πως να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Βοηθήστε το να καταφέρει αυτό που θέλει, είτε πρόκειται για το σκαρφάλωμα ενός δέντρου, είτε για να μάθει το ποίημα της 25ης Μαρτίου, είτε το πώς να κόψει ένα κομμάτι χαρτί, είτε πρόκειται για τον πύργο με τα τουβλάκια, είτε για το πως σιδερώνουμε ένα μπλουζάκι. Αν του πείτε ότι δεν μπορεί, ότι είναι επικίνδυνο και ότι θα σκοτωθεί, τότε για πάντα θα φοβάται και δεν θα μπορέσει ποτέ να κάνει τίποτα. Δεν θέλετε να γίνετε δεσμοφύλακας αλλά συνεργάτης και σύμμαχός του.
• Μερικές φορές έχει ανάγκη να κλειστεί στο μυαλό του. Όταν είναι απασχολημένο με ένα αντικείμενο, αφήστε το να το περιεργαστεί με την ησυχία του. Αφήστε το να παίξει στην παραλία χωρίς να του υποδείξετε τίποτα, αφήστε το να χαθεί στις σκέψεις του κοιτώντας από το παράθυρο του αυτοκίνητου. Αφήστε το να παίξει στο δωμάτιό του μέχρι να έρθει μόνο του να σας ζητήσει φαγητό ή νερό ή αγκαλίτσα. Οταν επιστρέψει όμως, δώστε του όλη την προσοχή σας, ακόμα κι αν είχατε βρεί την ευκαιρία να ρίξετε μία ματιά στο μπλογκ σας (εχμ....ναι. Ας συνεχίσουμε...)
• Αφήνετε βιβλία σε μέρη που να τα φτάνει. Ακόμα κι αν δεν είστε τύπος διαβαστερός, είναι πολύ πιθανό να τον τραβήξουν οι εικόνες και τα χρώματα. Έστω και μία σελίδα να διαβάσει, είναι προς ώφελός του. Διαβάστε του, ή αν βαριέται δείξτε του μόνο τις εικόνες. Μην τον πιέσετε. Διαλέξετε βιβλία με τα αγαπημένα του θέματα και, αν σας το ζητήσει ή αν σας το επιτρέψει, διαβάστε τα μαζί. Πρίν τον ύπνο αντί για παραμύθι είνα καλά, αλλά μόνο εφόσον το ευχαριστιέται και χαλαρώνει. Αν είστε τύπος του βιβλιοφάγου, ακόμα καλύτερα, θα αποτελέσετε υπόδειγμα για εκείνο. Προσοχή, μην επιμείνετε. Όταν μεγαλώσει και πάει σχολείο θα τα φάει στη μάπα, οπότε προς το παρόν απλά επικεντρώστε σε ότι του αρέσει.
• Σημασία δεν έχει τόσο πολύ το τί θα μάθει με όλα αυτά, αλλά το να θέλει να μάθει, να έχει ενδιαφέρον για τον κόσμο που το περιβάλλει και να σας αγαπά και να σας εμπιστεύεται. Αν γίνουν αυτά, τότε όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν. Η αρχή είναι το ήμισι του παντός, και στην διαπαιδαγώγηση.
• Όλα αυτά στα πρώτα δύο χρόνια, αλλιώς θα συνηθίσει στην έλλειψη επικοινωνίας και θα έχετε άλλα ντράβαλα μετά... Αν περιμένετε να μεγαλώσει για να του μιλήσετε, το χάσατε το τραίνο. Θα έχουν προλάβει να του μιλήσουν οι φίλοι του, το ίντερνετ, οι λίνιρντ σκίνιρντ και ο μπομπ ο σφουγγαράκης, και κάθε φορά που τσακώνεστε θα σας παπαγαλίζει τα λόγια τους.