Πέμπτη 9 Ιουλίου 2009

Ψωμιά, Παιδιά, Ελευθεριά

  • Ένα ζώο είναι ελεύθερο. Μπορεί να πάει όπου θέλει, να κάνει ότι θέλει, όπως θέλει. Θεωρητικά τουλάχιστον. Θεωρητικά, ένα αλπακά μπορεί να ξεκινήσει από τον τόπο του και να διανύσει όοοοολη την υφήλιο μέχρι να καταλήξει στον Βόρειο Πόλο. Μπορεί ένας πίθηκος να βουτήξει σε ένα ποτάμι για να πιάσει ψάρια. Κανένας έλεγχος, καμμία αστυνόμευση, κανένας φραγμός. Καμμία ηθική.
  • Όμως τα ζώα συμπεριφέρονται πανομοιότυπα και απαράλλαχτα χωρίς να τα υποχρεώνει κανείς γιατί οι κανόνες είναι περασμένοι στο είναι τους, στο ίδιο τους το σώμα, γονιδιακά. Αυτό προφανώς σημαίνει ότι δεν φέρουν καμμία ευθύνη, αφού σε καμμία περίπτωση δεν έχουν επιλογή. Ένας άνθρωπος έχει την επιλογή να είναι ή όχι ηθικός, δίκαιος, δημιουργικός, κοινωνικός, συμπονετικός....Όταν όμως ένας κροκόδειλος τρώει τα μωρά του αυτό δεν τον καθιστά κακό ούτε ανήθικο, απλά επικίνδυνο. Η συμπεριφορά του είναι τόσο σωστή όσο και άλλων πλασμάτων που οι άνθρωποι εκτιμούμε περισσότερο, όπως η μέλισσα ή το δελφίνι. Ο κροκόδειλος και το δελφίνι κάνουν ότι κάνουν χωρίς σκέψη (μάλλον, μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο) γιατί αν δεν το κάνουν οι συνέπειες θα είναι τρομερές, αν και τα ίδια τα άτομα δεν έχουν ιδέα για αυτό.
  • Στην ανθρώπινη κοινωνία αυτό αποτελεί εφιάλτη. Η δυνατότητα της ελεύθερης βούλησης λογαριάζεται σαν το ένα μοναδικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό, που τον ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα πλάσματα. Εν αρχή ήν ο Λόγος. Μία φράση που μπορούμε να ερμηνεύσουμε με πολλούς τρόπους. Λόγος= το γιατί, Λόγος=Ομιλία, Λόγος=υπόσχεση, εγώ θα μείνω στο πρώτο όμως.
  • Γιατί χρειαζόμαστε την ελεύθερη βούληση? Αν αυτή κάνει δυνατή την εμφάνιση παραβατικών συμπεριφορών, τότε αυτό τι σημαίνει? Ότι γεννιόμαστε με το έγκλημα στο γονίδιό μας όπως πίστευαν κάποτε? Ότι καλός άνθρωπος είναι ο άβουλος? Ο αμνός? Αναζητώντας την ιδανική κοινωνία όπου δεν θα υπάρχει αδικία και έγκλημα, ούτε πόνος, ούτε παρανομία, ούτε ανηθικότητα, πόσο είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε για αυτό? Θέλουμε να έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε να βλάπτουμε το συνάνθρωπό μας?
  • Γιατί?
  • Επειδή έχει πλάκα?
  • Τα κράτη που εμείς οι Έλληνες θαυμάζουμε για την οργάνωση και την αποτελεσματικότητά τους, έχουν θυσιάσει πολλά κομμάτια της προσωπικής τους ελευθερίας όπως την καταλαβαίνουμε εμείς. Με πρόσχημα την κοινωνική ομαλότητα, οι άνθρωποι τιμωρούνται ακόμα και αν περάσουν το δρόμο! Παρακολουθούνται παντού και υπόκεινται εξονυχιστικούς ελέγχους. Και όλα αυτά γιατί? Για να αποφευχθεί το έγκλημα. Στο Λουξεβούργο υπάρχει εγκληματικότητα? Στην Αυστρία? Έχει αποτέλεσμα όλη αυτή η καταπίεση? Στην Αγγλία οι κοινοί άνθρωποι λένε ότι δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν τα βράδυα γιατί μπορεί κάποιος να σε ξεκάνει έτσι, για το τίποτα, παρά τον ασφυκτικό έλεγχο της ανθρώπινης δραστηριότητας.
  • Προς το παρόν οι ευρωπαίοι που έρχονται εδώ ομολογούν ότι δεν νιώθουν ευχάριστα και ότι δεν ξέρουμε πόσο τυχεροί είμαστε που ακόμα μπορούμε να κάνουμε ποδήλατο χωρίς κράνος.
  • Μπορούμε να ανταλλάξουμε την ελεύθερη βούληση και την ευθύνη που μας ρίχνει στις πλάτες με την ασφάλεια και την ανέμελη ομαδικότητα της πανομοιότυπης συμπεριφοράς? Αν το κάνουμε αυτό τότε θα χάσουμε την ανθρώπινη υπόστασή μας καταλήγοντας να γίνουμε περισσότερο με ζώα υψηλής τεχνολογίας? Να ζούμε σε γυαλιστερά δωμάτια αλλά να έχουμε τόσες έγνοιες όσες και ένας κροκόδειλος ή μία καμηλοπάρδαλη.
  • Έχουμε λοιπόν μία επιλογή τώρα. Ένα σταυροδρόμι.

1 σχόλιο:

  1. Θεωρητικά…
    Γιατί προφανώς και το ζώο δεν θέλει ώστε να «επιβουλευτεί ελευθερίες» και συνεπώς να αισθανθεί περιορισμούς…
    Τα ζώα βλέπεις κινούνται από το ένστικτο, ενώ ο άνθρωπος έχει το «τρισκατάρατο» πλεονέκτημα της νόησης. Της γνώσης του παρόντος και του παρελθόντος, της συναίσθησης του θανάτου (και όχι μόνο) κοκ. Βλέπεις το όργανο που «του δόθηκε» για να μπορέσει να επιβιώσει, λόγω έλλειψης άλλων οργάνων, έχει και πλεονεκτήματα αλλά κατά κάποιο τρόπο και.. μειονεκτήματα.
    Έτσι ο άνθρωπος προσπαθεί να συμβιβάσει τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου, οι οποίες έχουν ως στόχο να κατηγοριοποιήσουν τα πάντα μεταξύ «καλού» και «κακού», ώστε να επιβιώσει ο οργανισμός χωρίς να βλαφθεί, με τις ανώτερες πνευματικές λειτουργίες της νόησης.
    Ένα από τα μεγάλα προβλήματα είναι η πίστη στην «ελευθερία βούλησης». Τα ζώα την έχουν, γιατί τα ζώα απλά δεν την επιζητούν!
    Η έννοια της ελευθερίας βούλησης πιστεύω είναι πολύ παρεξηγημένη και στην ουσία… δεν υφίσταται καν! Διότι όταν έχεις αρκετό μυαλό ώστε να τη δημιουργήσεις, έχεις και αρκετό μυαλό ώστε να καταλάβεις πως είναι πεπερασμένη ανάλογα με το ποια κριτήρια θέτεις!
    ΠΧ αν δεν θες να πεθάνεις, δεν έχεις την ελευθερία να αυτοκτονήσεις!
    Βλέπεις ακόμα και όποιος πιστεύει ακράδαντα στην «ελευθερία βούλησης», συνεχίζει να παίρνει όλες τις αποφάσεις του αιτιοκρατικά! Κοινώς ο σημερινός άνθρωπος ως ελευθερία βούλησης εννοεί να μην υπόκειται περιορισμούς από τους άλλους. Και άμεσα δημιουργείται το πρόβλημα: Αν δείξεις την ελευθερία βούλησης σε όσους δεν έχουν τη διάθεση να σκεφτούν πολύ, που θα καταλήξεις;
    Εδώ που ζούμε σήμερα…
    Διότι η ελευθερία συμβαδίζει με την παιδία και ελλείψει παιδείας είναι ανούσια διότι θίγει την ίδια την υπόσταση του δημιουργού της!
    Φιλοσοφίες θα μου πεις μα.. μήπως η ελευθερία δεν είναι μια φιλοσοφία;

    Αυτή η αντιδιαστολή πάντως της ελεύθερης βούλησης και της αιτιοκρατικότητας είναι τραγική. Σκέψου ότι ο ίδιος ο αϊνστάιν, όταν συνειδητοποίησε πως η θεωρία της σχετικότητάς του καταστρατηγεί την αιτιοκρατικότητα, δαπάνησε ένα μεγάλο μέρος της ερευνητικής του δραστηριότητας ώστε να την συμπληρώσει και να αποκαταστήσει την αιτιοκρατικότητα!

    Η οποία τελικά καταστρατηγεί κάθε πιθανότητα ελεύθερης βούλησης…
    Ή όχι;
    Το θέμα είναι ο ίδιος ο ορισμός της ελευθερίας λοιπόν…

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Βράζει το καζάνι!