Παιχνίδι με τη γλώσσα

• Ο σωστός άνθρωπος, έλεγε η δασκάλα μου στο δημοτικό, είναι αυτός που όταν μιλάει, μεταδίδει αυτό που σκέφτεται στον ακροατή. Ίσως όμως αρμόζει καλύτερα να σκεφτόμαστε τις λέξεις ως εργαλεία που εξυπηρετούν την επικοινωνία, όπως υποστήριζε ένας φιλόλογος στο γυμνάσιο. Όπως και τα εργαλεία ενός τεχνίτη ή ενός μάστορα, οι λέξεις μας δίνουν την δυνατότητα να δουλέψουμε αποτελεσματικά. Αν έχεις πολλά εξειδικευμένα εργαλεία, τότε θα υπάρχει ένα για κάθε μία δουλειά που θες να κάνεις. Παίρνεις το κατσαβίδι νούμερο τόσο και κάνεις τη δουλειά σου. Αν όμως τα εργαλεία σου είναι λίγα τότε θα αναγκαστείς να χρησιμοποιήσεις άλλα, λιγότερο κατάλληλα, καταβάλλοντας περισσότερο μόχθο και χρόνο. Χωρίς το κατσαβίδι νούμερο τόσο, παίρνεις ένα άλλο, λίγο μικρότερο ή μεγαλύτερο που δε σε βολεύει, ή βρίσκεις διάφορες πατέντες ή παιδεύεσαι για ώρες, και ίσως στο τέλος κάνεις ζημιά. Για αυτό προσπαθεί ο άνθρωπος να μάθει όσο καλύτερα γίνεται τον λόγο.
• Για εμένα ο λόγος είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην ύλη και τη νόηση, ανάμεσα στην χειροπιαστή πραγματικότητα και τις αόρατες ιδέες. Ένα βιβλίο είναι υλικό, δηλαδή είναι ένα αντικείμενο που το κρατάς το αγοράζεις και το πουλάς, όπως και ένα μουσικό όργανο ή ένας υπολογιστής. Η αξία αυτών των πραγμάτων εκτιμάται ανάλογα με τις λέξεις που τα συνοδεύουν, από την επίδραση που ασκούν στο μυαλό και τη σκέψη μας. Που θα ήταν η μόρφωση χωρίς τα βιβλία ? Που θα ήταν η μουσική χωρίς το ραδιόφωνο και που θα ήταν η υγεία χωρίς το σαπούνι? Που θα ήταν, η μάλλον που ήταν, ο άνθρωπος χωρίς αυτά?
• Για να μάθεις λέξεις και να καταλάβεις τα γοητευτικά μυστήρια της επικοινωνίας και του λόγου, ξεκινάς από νωρίς αν σου αρέσει. Ρωτάς τις σημασίες, θυμάσαι ρήσεις, διαβάζεις και αναζητάς πως λέγεται το καθετί. Μετά ακούς. Παρατηρείς πως συναλλάσσονται οι διάφοροι άνθρωποι σε διάφορες καταστάσεις , υπό διάφορες συνθήκες, ενώ μέσα σου ξεδιαλέγεις και για πάντα κρίνεις τί είναι καλύτερο. "Εγώ θα το έλεγα αλλιώς" σκέφτεσαι. Μαθαίνεις τις πονηριές και το κρυφτό των λέξεων. "Εγώ ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο", λέει αυτός που μόλις το είπε με άλλα λόγια. Οι μακριές προτάσεις γεμάτες σύνθετα ουσιαστικά είναι αυτές που βγάζει κανείς από το μανίκι για να μπερδέψει τον ακροατή του.
• Για του λόγου το αληθές: Η αναδόμηση των ελεγκτικών μηχανισμών με στόχο την διασφάλιση της προβλεπόμενης απορρόφησης των κοινοτικών πόρων, υπό την επίβλεψη της διεθνούς κοινότητας είναι αντικείμενο συζήτησης στο προσεχές συμβούλιο της ευρωπαϊκής επιτροπής τον Αύγουστο του 2010. Σε αυτή την πρόταση των (κάτσε να μετρήσω) 34 λέξεων, δεν υπάρχει ούτε ένα ρήμα και για αυτό τον λόγο για μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος αποτελεί μυστήριο. Οι περισσότεροι θα συγκρατήσουν τις λέξεις διασφάλιση και συμβούλιο που είναι ωραίες και δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας (διασφάλιση!) ενώ στην ουσία η πρόταση αυτή μας λέει ότι δεν θα γίνει τίποτα μέχρι τον Αύγουστο του 2010 οπότε και θα αρχίσουν να μιλάνε για το θέμα (όχι να συμφωνήσουν ή να κάνουν κάτι για αυτό). Για αυτό είναι απαραίτητο να μαθαίνουμε στα παιδιά του ο καθένας πως να μιλάνε και πως να ακούνε, πως να κρίνουν και πως να ξεχωρίζουν την ουσία της κάθε κουβέντας.
• Για να συμβεί αυτό, ξεκινάμε από την πρώτη κιόλας μέρα να του μιλάμε κανονικά, χωρίς τις χαριτωμενιές τύπου "Σέλει νελάκι το νινί?" αλλά με σωστή άρθρωση και προφορά. Χωρίς να υποτιμήσουμε ή να υπερεκτιμήσουμε τις ικανότητές του, εξηγούμε τα πάντα έτσι που να τα καταλάβει, με λέξεις όχι δύσκολες, αλλά αληθινές. Μάθετέ του ότι βρίσκεται μπροστά σας, μία αεροτομή, ένας δικηγόρος, ένα τιρμπουσόν, Χωρίς προκατάληψη ή εμπάθεια(για αγόρια, για κορίτσια, για βλάχους, .....), εξηγήστε σε τι χρησιμεύει το καθετί και γιατί το εγκρίνετε ή το κατακρίνετε. Εγώ εξήγησα στον πεντάχρονο (πέρυσι) γιό μου τί είναι προμήθεια και το κατάλαβε, αν και τώρα πρέπει να το έχει ξεχάσει.
• Πάρτε μαζί σας το παιδί στις απλές συναλλαγές. Θα ακούσει και θα μάθει πάρα πολλά και θα αποκτήσει θάρρος και αυτοπεποίθηση.
• Όταν αναπόφευκτα βλέπει τηλεόραση, καθήστε αν γίνεται μαζί του και σχολιάστε τα δρώμενα και τα λεγόμενα, ζητώντας τη γνώμη του και εξηγώντας του ότι είναι καινούριο. Πείτε του ότι οι διαφημίσεις δεν τα λένε όλα(το παιδικό γιαούρτι και το παριζάκι περιέχουν χρωστικές και συντηρητικά), ότι στην πραγματικότητα τα κουνέλια δεν τρώνε σουβλάκι και ότι δεν είναι σωστό να σκοτώνεις ανθρώπους, ακόμα κι αν είναι κακοί.
• Όλα αυτά , βέβαια, άν ενδιαφέρεσαι, όπως έχουμε πεί πολλές φορές ως τώρα.