Παιδεία, Παιδία και Πεδία.

• Με αφορμή τις συζητήσεις με έναν φίλο blogger, θέλω να εκθέσω τη δική μου άποψη για το θέμα Παιδεία ή Εκπαίδευση? Πτυχιοπωλεία ή Παιδαγωγικά Σχολεία?
• Κάπου ανάμεσα, αλλά λιγάκι προς το δεύτερο, κλίνει η δική μου θεώρηση της Παιδείας.
• Όλοι ξέρουμε ότι ένα παιδί κοινωνικοποιείται από την πρώτη του ημέρα στον κόσμο. Από την πρώτη επαφή με τους γονείς και το ενδιαφέρον που θα δείξουν για αυτό, μέχρι τον κόσμο που μπαινοβγαίνει στο σπίτι και τον τρόπο που η οικογένεια αντιμετωπίζει τις συναναστροφές αυτές, το παιδί μιμείται, μαθαίνει και τελικά εφαρμόζει ότι βλέπει από τον περίγυρο, υιοθετώντας συνήθως αυτά που του φαίνονται πιο σωστά, έξυπνα ή και αστεία μερικές φορές. Αν για παράδειγμα όσο είμαστε στο μανάβη συμφωνούμε με όσα λέει εκείνος αλλά μόλις φύγουμε σχολιάσουμε περιφρονητικά "Τίκοτσάνες έλεγε αυτός ο μανάβης!" τότε το μάθημα της υποκρισίας είναι αποτυπωμένο στον παιδικό εγκέφαλο τόσο βαθιά, που καμμία λεκτική νουθεσία "Μην λες ψέμματα" να μην την αναιρεί. Η συμπεριφορά των γονέων είναι η μεγαλύτερη διδαχή τους.
• Αν όμως διαφωνήσουμε με τον μανάβη και διαλεχθούμε μαζί του μέσα στα όρια της ευπρέπειας και της λογικής, τότε θα δώσουμε το παράδειγμα προς μίμηση του να υποστηρίζεις αυτό που πιστεύεις με κόσμιο και ειλικρινή τρόπο, χωρίς να μειώσεις ούτε να προσβάλλεις κάποιον. Έτσι, η συμπεριφορά του γονιού επηρρεάζει όλες τις στιγμές του παιδιού , από το παιχνίδι, τη διατροφή, την ενδυμασία, το χιούμορ, όλα.
• Κάποια στιγμή το παιδί φεύγει από τη στενή περιφρούρηση των γονέων και έρχεται σε επαφή με δάσκαλους, συμμαθητές, φίλους, συγγενείς και βλέπει διαφορετικές απόψεις, διαφορετικές στάσεις ζωής. Το δημοτικό είναι το πρώτο crash test της σχέσης ανάμεσα στο παιδί και τον γονιό. Τότε καταλαβαίνει για πρώτη φορά ότι ίσως ο δάσκαλος να κάνει λάθος. Ο γονιός βρίσκεται στην εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση να πρέπει να βοηθήσει το παιδί, χωρίς όμως να καταστρέψει την πειθαρχία στον θεσμό του ανώτερου, του δασκάλου, παραδεχόμενος απερίφραστα ότι ο δάσκαλος είπε κοτσάνα. Κάτι τέτοιο οδηγεί το παιδί στην απαξίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και ,μοιραία, κάθε συστήματος. Πρέπει λοιπόν να βρώ έναν τρόπο να μάθω το σωστό στο παιδί μου αλλά και να καλύψω τον δάσκαλο, για να έχει το παιδί μου κάτι να σέβεται εκτός από εμένα και τον εαυτό του. Ο δάσκαλος όμως πρέπει και αυτός να είναι σε εγρήγορση, ώστε να αντιλαμβάνεται τέτοια ατυχήματα και να τα διορθώνει (όλοι άνθρωποι είμαστε) έτσι ώστε τα λάθη να είναι μεμονωμένα και όχι μόνιμη κατάσταση, αλλιώς όσο και να προσπαθήσει ο γονιός, αν ο εκπαιδευτικός πέφτει συνεχώς σε ατοπήματα, θα καταλήξω να πω στο παιδί μου "Παιδί μου, ο δάσκαλός σου είναι λίγο αυστηρός, απαιτητικός, άσχετος, ....κτλ, Κάνε υπομονή μέχρι του χρόνου". Αν και του χρόνου ο άλλος δάσκαλος είναι ίδιος κι απαράλλαχτος, και του χρόνου, και του χρόνου, τότε η άποψη που θα σχηματίσουν γονείς και παιδί είναι αναπόφευκτα μία και ξέρουμε ποιά είναι αυτή.
• Δυστυχώς, σε αυτή την τόσο σημαντική φάση της εκπαίδευσης, λίγη σημασία έχει δοθεί. Η τάση που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια είναι "φουσκώστε τα με αριθμούς" χωρίς να δοθεί καμμία έμφαση στην πολυπληθυσμική ταυτότητα των αιθουσών και τις διαφορετικές τους ανάγκες. Υπερπλήρεις αίθουσες με παιδιά διάφορων εθνικοτήτων και πεποιθήσεων που κατέχουν την ελληνική σε διαφορετικούς βαθμούς, καθιστούν το μάθημα πρακτικά αδύνατον.
• Επίσης, οι γονείς είναι και οι δύο αναγκασμένοι να δουλεύουν, πράγμα που οδηγεί σε λύσεις απελπισίας, όπως το να μένουν στο σπίτι μόνα τους ανήλικα παιδιά, χωρίς έλεγχο ή βοήθεια από τους γονείς. Πολλές οικογένειες, περισσότερες από όσες φαντάζεστε καταλήγουν σε αυτό το μέτρο, με αποτέλεσμα τα παιδιά να βλέπουν ακατάσχετα τηλεόραση, να κάθονται με τις ώρες στον υπολογιστή και να κάνουν κάθε είδους παρέες. Η οικονομική κατάσταση λοιπόν επηρεάζει τη συνοχή της οικογένειας η οποία αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνίας. Όταν βγαίνει λοιπόν ο κάθε πρωθυπουργίσκος και λέει "τρία χρόνια λιτότητα" τότε το δυστύχημα δεν είναι το στεγαστικό δάνειο αλλά τι θα θυσιάσουμε για να το πληρώσουμε. Άρα το θέμα δεν είναι ούτε ο τρόπος εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ούτε η κατάργηση του Ασύλου, αλλά τί δουλειά έχει γίνει ως τότε.
• Στο γυμνάσιο μέχρι τώρα οι καθηγητές ήταν επιστήμονες χωρίς καμμία παιδαγωγική κατάρτιση, με καταστροφικές συνέπειες στην ευαίσθητη προ-εφηβική και εφηβική φάση της ανάπτυξης των παιδιών. Από ότι μαθαίνω, αυτό τώρα πάει να αλλάξει, ευτυχώς. Στο Λύκειο, θεωρώ ότι λίγα μπορούν να γίνουν και ακόμα λιγότερα μετά από αυτό, αφού μέχρι εκείνη την ηλικία η συμπεριφορά και κοινωνική ταυτότητα του ατόμου έχει σχηματιστεί σχεδόν πλήρως.
• Αν η επαφή του νέου με τον κοινωνικό περίγυρο είναι απογοητευτική στα χρόνια του γυμνασίου και του λυκείου, αυτό δε βοηθά καθόλου στην ένταξή του σε ένα σύνολο ευνομούμενο και τα παραδείγματα που θα πάρει τότε θα είναι καθοριστικά.
• Τώρα για το πανεπιστήμιο και τις σχολές, ξέρω ότι θα διαφωνήσετε αλλά πιστεύω ότι όχι, δεν πρέπει να είναι πτυχιοπωλεία, αλλά ότι πρέπει να καταρτίζουν σωστούς επαγγελματίες που να προσφέρουν έργο ωφέλιμο και ουσιαστικό στην κοινωνία. Και μόνο ένας καλός επαγγελματίας έχει τη δυνατότητα να είναι και ηθικός. Γιατί αν δεν είναι ικανός, έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να αναζητήσει πλάγιους τρόπους για να πετύχει επαγγελματικά. Και εκεί τα παραδείγματα προς μίμηση είναι πολύ σημαντικά, αλλά όχι καθοριστικά. Εκτός γονικού ελέγχου, ο νέος (και όχι πλέον παιδί) είναι πραγματικά ελεύθερος για πρώτη φορά, αν και εξαρτάται ακόμα από τους γονείς για τη διαβίωσή του συνήθως. Εκεί θα φανεί τί έγινε όλα τα προηγούμενα χρόνια και μόνον ένας πραγματικά εμπνευσμένος και ταλαντούχος δάσκαλος μπορεί να σώσει μία κατάσταση.
• Κρίνω λοιπόν ότι η ηθική και η παιδεία διδάσκονται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, όχι σαν ξεχωριστό μάθημα, πράγμα που θα ήταν ανόητο άλλωστε, αλλά από την ηθική, την αξιοπρέπεια, την τιμιότητα και τη στάση ζωής του κάθε ενός από τους δασκάλους που θα βρεθούν στην πορεία του κάθε παιδιού μετά από τους γονείς ,αλλά και σε συνάρτηση με τη συνεργασία γονέων και δασκάλων.
• PS: Δεν θέλω να τους βάλω όλους στο ίδιο τσουβάλι, ούτε να δώσω την εντύπωση ότι δεν είχα καλούς δασκάλους. Απλά οι καλοί ήταν λιγότεροι. Αφιερωμένο λοιπόν στους ανθρώπους που αγάπησα μέσα στις αίθουσες και μου έμαθαν να αγαπώ τη μάθηση και να σκαλίζω τις εγκυκλοπαίδειες του παππού στα κρυφά ("Ήλιος" λεγόταν ). Η κυρία Κλειώ από την 1η Δημοτικού, ο κύριος Γιώργος από την 5η, ο κύριος Γρηγόρης ο χημικός από την 1η Λυκείου και η κυρία Ρούλα από τα Αγγλικά. Και η κυρία Μαρία που με έμαθε να ακούω μουσική.