Ούτε τελεία, ούτε παύλα

• Και μόνο που οι άνθρωποι του κόσμου θέλουν να ορίσουν τι είναι έλληνας αποτελεί αναγνώριση της διαφορετικότητάς του: όλοι ξέρουν τί είναι αμερικάνος, ασιάτης, αφρικανός ή οποιοσδήποτε ευρωπαίος.
• Όλα αυτά τα εθνικά πρότυπα αλλάζουν μέσα στα χρόνια, όπως οι γερμανοί που ενώ μέχρι τον προηγούμενο αιώνα θεωρούνταν από τους υπόλοιπους λαούς ως αγαθοί ζυθοπότες, λουκανικοφάγοι, μετά τον πόλεμο απέκτησαν το προφίλ του αδίστακτου, ψυχρού υπηρέτη του συστήματος. Αντίθετα, ο έλληνας διατηρεί το ίδιο προφίλ, παρόλο που δεν είναι ακριβώς ξεκάθαρο ποιό προφίλ είναι αυτό. Αντίφαση.
• Το ελληνικό γνώρισμα, δια της αδυναμίας του να οριστεί ή ίσως δια της δυνάμεώς του να διαφεύγει τους περιορισμούς, παραμένει όχι μυστήριο, αφού ο καθένας μπορεί να το δεί και να απορήσει, αλλά κάτι σαν φευγαλέα εντύπωση, πάνω που πάς να την πιάσεις σου φεύγει μέσα από τα δάχτυλα.
• Το γιατί θέλουν οι άνθρωποι να ορίσουν τον έλληνα, είναι απλό: για να τον ελέγξουν, όχι με την αυστηρή έννοια, αλλά περισσότερο για να μπορέσουν να τον προβλέψουν, να τον αντιμετωπίσουν, να τον βάλουν σε ένα καλούπι όπως όλους τους υπόλοιπους, να τον διευθετήσουν, να τελειώνουν με δαύτον, να τον καταμετρήσουν και να τον εντάξουν στο σύστημά τους.
• Αυτό στάθηκε αδύνατον, παρά το περίεργο γεγονός ότι οι έλληνες δεν έμειναν ανέγγιχτοι από τις επιροές, από όλες τις μεριές του ορίζοντα. Από ανατολή, από δύση, βορρά και νότο, οι έλληνες ήρθαν, και ακόμα έρχονται, σε επαφή με κάθε είδους φυλή, υιοθέτησαν άπειρα στοιχεία από διαφορετικές μεταξύ τους κουλτούρες, ενσωμάτωσαν στον πολιτισμό τους και στα γονίδιά τους πολλά στοιχεία κάποια εκ των οποίων, μερικές φορές αντιφατικά μεταξύ τους .
• Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό συμβαίνει με όλους τους λαούς, όμως αυτό δεν είναι αληθές. Αρκεί το παράδειγμα της κίνας που ενώ είχε απίθανο πολιτισμό, ήταν απομονωμένη, αποκομμένη από τον κόσμο. Παρά το απίστευτο πηγαινέλα των λαών μέσα στην ευρώπη και μέσα στις ηπείρους, οι περισσότεροι λαοί έρχονταν σε επαφή με λαούς παρόμοιας νοοτροπίας, όπως για παράδειγμα οι αμερικάνικοι πολιτισμοί, μάγιας ίνκας, αζτέκοι, που έμοιαζαν μεταξύ τους πάρα πολύ.
• Ο ιστορικός που θα ρωτήσουμε αποδίδει αυτή το πολλαπλό ταίριασμα διαφορετικών πραγμάτων στην γεωγραφική θέση της ελλάδας, πάνω στο πέρασμα των τριών ηπείρων, μία ιδιαιτερότητα που είχε σαν συνέπεια, εκτός από την αναπόφευκτη επαφή με πολλούς λαούς, την κατάκτησή τους από πολλές αυτοκρατορίες. Αυτό σημαίνει ότι, όχι μόνο υιοθέτησαν οι έλληνες τα στοιχεία της κάθε αυτοκρατορίας, αλλά και το αντίστροφο, οι αυτοκρατορίες διέδωσαν το ελληνικό στοιχείο μέσα στις πρωτεύουσές τους και μέσα στις πόλεις και τις χώρες τους, σε όλο τον κόσμο.
• Στην ουσία, το ελληνικό στοιχείο, ότι και αν είναι αυτό, επέζησε.
• Δεν εντοπίζεται στη γλώσσα. Δεν εντοπίζεται στη θρησκεία. Δεν μπορεί κανένας να το βρεί σε άλλα περιβαλλοντικά στοιχεία, γιατί ο έλληνας είναι παντού έλληνας.
• Μας αρέσει να μας παρομοιάζουν με τον οδυσσέα ή τον ωνάσση, μας αρέσει οι ηρωίδες μας να έχουν τσαγανό, όχι την απλή υποταγμένη ομορφιά των υπόλοιπων ανδροκρατούμενων κοινωνιών που ήθελαν τη γυναίκα στο κρεβάτι και βουβή.
• Ότι και αν είναι ο έλληνας, είμαι σίγουρη ότι βρίσκεται μέσα στο μυαλό, και φαίνεται μέσα σπό τον τρόπο που αλληλεπιδρά με τον κόσμο και με τον εαυτό του.
• Αν επιχειρούσε κανείς να κάνει αυτό που στον επιχειρηματικό κόσμο λέγεται branding, η μία και μοναδική δυσκολία του θα ήταν τι να πρωτοκάνει branding, αφού όταν λέμε έλληνας-ελλάδα δεν μας έρχεται στο μυαλό ένα αλλά χιλιάδες πράγματα, από τη ρίγανη στο ψητό ψάρι και την χωριάτικη σαλάτα, μέχρι το κλισέ μεν αληθές δε, δημοκρατία, θέατρο, κωμωδία, τραγωδία, μαθηματικά, μπουζούκι, γαρύφαλα, γλέντι, επίδαυρος, νανά μούσχουρη, κούρος, γύρος, φέτα, θάλασσα, πατέντα, κουβέντα, γειά μας, πανί σε πλοίο.
• Έτσι, ενώ τον γερμανό, τον αμερικάνο και τον γάλλο, ή οποιονδήποτε άλλο, μπορείς άνετα να τον χαρακτηρίσεις με μία μικρή φράση, ο έλληνας για να προσδιοριστεί χρειάζεται πολύ περισσότερο.
• Ίσως να μπορούσαμε να πούμε ότι ο έλληνας τα έχει όλα ή ίσως ότι ο έλληνας μπορεί να ισορροπεί ανάμεσα σε όλα.
• Ο δυτικός εκτιμά μόνον ότι μπορεί να μετρήσει, για αυτό αναστατώνεται με τον έλληνα.
• Ο ανατολίτης περιμένει από τον ανώτερο να τον μαστιγώσει, για αυτό μπερδεύεται όταν ο έλληνας δεν το κάνει.
• Πως μπορείς να είσαι τόσο ελεύθερος και να μη φτάνεις στα παραληρηματικά άκρα της μέθης ή της σκληρότητας?
• Πως γίνεται να δέχεσαι διαφορετικότητες κι ωστόσο να λειτουργεί αυτό αντίστροφα, οι διαφορετικότητες να δέχονται εσένα?
• ΚΑΙ ΜΑΛΛΟΝ ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΛΕΙΣΘΑΙ
  ΤΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΗΜΕΤΕΡΑΣ
  Η ΤΟΥΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΜΕΤΕΧΟΝΤΑΣ
• Ίσως, ή μάλλον σίγουρα, ο έλληνας δεν θα εξομοιωθεί ποτέ με τους ευρωπαίους, ίσως οι ευρωπαίοι είναι αυτοί που θα έπρεπε να μάθουν κάτι από το ελληνικό παράδοξο, ίσως οι δυτικοί θα έπρεπε να παραδεχτούν ότι οι αριθμοί τους δεν είναι αρκετοί.