Έχει καταντήσει αηδία, πια.

• Ο φίλος μου ο αθεόφοβος, που δεν έχει το θεό του όπως υποδηλώνει και το ηλεκτρονικό του όνομα, μέσα σε όλη αυτή τη σκοτοδίνη της πολιτικής και οικονομικής κατρακύλας, βρήκε τη στιγμή να ασχοληθεί με κάτι που να μην άπτεται οικονομικών θεμάτων.
• Δηλαδή, πιο εκτός θέματος δεν θα μπορούσε να έχει βγεί, ο αθεόφοβος.
• Πως δηλαδή, κύριε αθεόφοβε, ασχολείσαι με τη δημιουργικότητα και όχι με τα λεφτά?
• Είσαι στα καλά σου? Μα καλά, δεν ντρέπεσαι? Δεν αισχύνεσαι?
• Δεν έχεις τσίπα πάνω σου, κι ασχολείσαι με πράγματα που ο κάθε ένας ξέρει και είναι αυτονόητα?
• Δε νομίζω να υπάρχει έστω και ένας που να μην ξέρει ότι για να ενισχύσεις τη δημιουργικότητα ενός παιδιού πρέπει α)να το στείλεις σε μαθήματα πάσης φύσεως: χορού, ζωγραφικής, γυμναστικής, μουσικής, σκέψης, γιόγκα, κτλ β)να του αγοράσεις ακριβά βιβλία και παιχνίδια που να έχουν πάνω κάποιο σήμα ότι ο συγγραφέας είναι λεφτάς και ανήκει στην συγγραφική ελίτ γ)να πληρώσεις ένα σωρό άνθρωπους να ασχολούνται με αυτό όσο εσύ θα κάνεις την καρριέρα/ζωούλα σου και δ) να ξοδέψεις μία περιουσία σε γουστόζικα αντικείμενα και ελεγκάν διακόσμηση: αν το δωμάτιο δεν έχει δημιουργική διακόσμηση έχεις χάσει το παιχνίδι και το παιδί σου είναι καταδικασμένο σε μία ζωή χωρίς ουσία. Αν μπορείς και έχεις τα μέσα, βάλε και λίγη υστερία μέσα για να δέσει το γλυκό, να είσαι σίγουρος ότι δε θα σου βγεί μη-δημιουργικό το παιδί.
• Όπως έχετε ήδη καταλάβει, θα σας αποδείξω το γιατί, αν θέλετε να απελευθερώσετε τη δημιουργική φαντασία ενός παιδιού , τότε αυτά ακριβώς είναι που δεν πρέπει να κάνετε.
• Όλα αυτά είναι πολύ καλά, και δεν υπάρχει τίποτα κατά των μαθημάτων ζωγραφικής, μουσικής ή γυμναστικής ή ότι άλλο διαλέξει κάποιος για το παιδί του.
• Ωστόσο, το μέτρο είναι το ένα ζητούμενο, δηλαδή η έλλειψή του, η υπερβολική ενασχόληση με τη δημιουργικότητα. Δεν χρειάζεται. Ειδικά από τις μικρές ηλικίες, η δημιουργικότητα υπάρχει από μόνη της και αυτό φαίνεται στα παιχνίδια, στις ζωγραφιές και στις κουβεντούλες που μας λέει ένα παιδάκι.
• Ήταν ένα παιδάκι, πιχί, που όταν ζωγράφιζε, έβαζε στο ίδιο κάδρο όλες τις στιγμές μίας ιστορίας. Πρώτα έφτιαχνε έναν πύργο, μετά στην κορυφή του κάποιον πολεμιστή/ιππότη, μετά στον ουρανό έναν δράκο. Μετά ο δράκος έριχνε φωτιά στον πύργο, μετά ο ιππότης έριχνε βέλη στο δράκο, μετά ο πύργος καιγόταν, μετά ο ιππότης ανέβαινε στο άλογο, μετά ο δράκος έτρωγε το άλογο, κοκ, ώσπου η ζωγραφιά ήταν μία μουντζούρα, ακατάληπτη σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από το παιδάκι αυτό. Ο τακτοποιημένος ενήλικος, ίσως να του έλεγε, και ίσως να επέμενε μάλιστα, ότι θα έπρεπε να φτιάξει διαφορετικά καρέ από κάθε μία στιγμή της ιστορίας, όμως αυτό δεν θα ήταν και το καλύτερο, πρώτο διότι μεγαλώνοντας το παιδί θα το καταλάβει από μόνο του και έτσι πρέπει να γίνει, ώστε το μάθημα αυτό να είναι δικό του κατόρθωμα και όχι απλή συμμόρφωση και δεύτερον γιατί ακυρώνοντας την έμπνευσή του, περιορίζεις την ελευθερία έκφρασης, πριν ακόμα αυτή αρχίσει: είναι δική του ζωγραφιά, δική του έμπνευση και μόνο του θα κάνει τις δοκιμές του ώσπου να βρεί τι του αρέσει.
• Άλλωστε, δεν είναι τίποτα άλλο από μία από τις πολλές ζωγραφιές ενός επτάχρονου που ίσως καταλήξει στα σκουπίδια...
• Στο παιχνίδι, είναι απαραίτητο να επιτρέψουμε την διαφορετική χρήση καθημερινών αντικειμένων και όχι να την επιβάλουμε. Δηλαδή, δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να του πούμε ότι κοίτα τι μπορείς να κάνεις με την κατσαρόλα και την κουτάλα, αλλά όταν η δική του έμπνευση το οδηγήσει να κάνει ταμπούρλο το τάπερ ή την κατσαρόλα, να μην το απαγορεύσουμε αλλά να το επιτρέψουμε και μάλιστα να του πούμε τί καλή ιδεά ήταν αυτή. Μπορεί να αντιτίθεται στα σχέδιά μας για ένα ιδανικό σπίτι, όμως στην εποχή μας που τα παιδιά ούτε σε δέντρα επιτρέπεται να σκαρφαλώσουν, ούτε να παίξουν στην αλάνα ούτε άλλη αυθόρμητη εκδήλωση είναι δυνατή, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εκφραστούν δημιουργικά εκτός από το να στήσουν σκηνές με τα πανωσέντονά τους, και να κάνουν τις κουβέρτες τους "θάλασσα" και τα μαξιλάρια του καναπέ "βάρκες" ή " έλκηθρα" ή κι εγώ δεν ξέρω τί άλλο θα περάσει από το μυαλό τους. Είναι μία θυσία που δεν μπορούμε παρά να την κάνουμε. Άλλωστε, στις μέρες μας έχουμε και τα πλυντήρια, οπότε δεν είναι και τόσο μεγάλη θυσία.
• Οι οργανωμένες δραστηριότητες είναι και αυτές σημαντικές, όμως είναι ακόμα σημαντικότερο να επιτρέπουν ελεύθερο χρόνο για δύο πράγματα: ανασυγκρότηση και επιπλέον παιχνίδι.
• Η ανασυγκρότηση είναι αυτό που τα παιδιά κάνουν όταν μπούν στο σπίτι μετά από μία εξωτερική δρατηριότητα, όπως το σχολείο, τη γυμναστική, τα αγγλικά, κτλ, είναι αυτό που λέμε θέλουν το χρόνο τους να ξαναβρούν τη σκέψη τους. Πρέπει ανάμεσα από τις δραστηριότητες να υπάρχει χρόνος για ανασυγκρότηση, πράγμα που για πολλά παιδιά σημαίνει να μείνουν μόνα τους, να πάρουν το κολατσιό τους, να δούν λίγο τιβή (λίγο είπαμε) και να ξεχαστούν για λίγο, γιατί ξεχνώντας τα διάφορα πράγματα βρίσκουν τον εαυτό τους, όπως κι εμείς οι ενήλικοι.
• Μετά την ανασυγκρότηση, πολύ συχνά ακολουθεί μία μικρή περίοδος επιπλέον παιχνιδιού, πολύ, μα πάρα πολύ απολαυστική για τα παιδιά. Εκεί είναι που αποσυμπιέζονται πραγματικά και επέρχεται η πραγματική ξεκούραση.
• Μετά από αυτό, είναι έτοιμα για την επόμενη δραστηριότητα.
• Όσοι γονείς διαβάσατε αυτό, είμαι σίγουρη ότι σκεφτήκατε πως μόλις πήγε χαμένο ένα ολόκληρο απόγευμα, χωρίς να γίνει τίποτα το χρήσιμο. Κι όμως, είναι καλύτερο να έχει μία λιγότερη δραστηριότητα και να γίνουν σωστά οι υπόλοιπες, παρά να γίνουν πολλές αλλά με πίεση και άχγος. Σκεφτείτε ότι η μουσική και η γυμναστική υποτίθεται ότι τα κάνουμε επειδή μας αρέσουν και όχι για να αγχωθούμε. Γιατί να το κάνουμε αυτό στα παιδιά μας? Είναι στα αλήθεια απαραίτητο?
• Θα χρειαστεί να αποδεχτείτε το γεγονός ότι το ίδιο παιδί δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Άλλο παιδί θα ενδιαφερθεί για κάποιο μουσικό όργανο, ενώ το άλλο μπορεί να τείνει περισσότερο στη γυμναστική. Πράγματα όπως το διάβασμα βιβλίων ή η συζήτηση για θέματα ηθικής, επικαιρότητας, κτλ ή ίσως και καλλιτεχνικά ζητήματα, είναι κάτι που το καλύτερο είναι να αναλάβει ο γονιός, όχι γιατί είναι ο καλύτερος σε αυτά αλλά γιατί για αυτό είναι η οικογένεια και οι γονείς. Αν πληρώσετε κάποιον για να κάνει αυτά τα πράγματα με το παιδί σας, τότε σίγουρα θα έχετε παρενέργειες στο μέλλον διότι θα έχετε χάσει την επαφή με το παιδί.
• Είναι απαραίτητο μερικές φορές να συνυπάρχετε με το παιδί σε συνθήκες ηρεμίας, ώστε να υπάρξει αλληλεπίδραση. Μπορεί, ας πούμε, εσείς να μαστορεύετε κάποιο μαραφέτι που χάλασε, η σύζυγος να ασχολείται με το μαγείρεμα ή το σίδερο και τα παιδιά να παίζουν μόνα τους ή να βλέπουν τηλεόραση. Αυτό από μόνο του είναι ευχάριστο για όλους, δίνει μία αίσθηση ασφάλειας. Είναι πολύ πιθανό, χωρίς καμμία ενθάρρυνση από εσάς, να αρχίσουν τα παιδιά να εκφράζονται από μόνα τους, να μιλάνε για κάτι που τους πέρασε από το μυαλό ή για κάτι που τους έτυχε στο σχολείο, κτλ.
• Όσο αγχωμένοι και αν είμαστε, πρέπει να δώσουμε προσοχή, γιατί αυτό είναι μέρος της δημιουργικότητας, η έκφραση και η ανάλυση δεδομένων. Πρέπει να είναι ελεύθερη, αλλιώς παέι στράφι, είναι σα να μην κάναμε τίποτα.
• Το θέμα στην όλη υπόθεση είναι ότι η περιβόητη "δημιουργικότητα" έχει γίνει καραμέλα και αντικείμενο εκμετάλλευσης από διάφορους.
• Η πραγματική δημιουργικότητα δεν περιορίζεται στο μάθημα πέντε με έξι κάθε Τρίτη, ούτε στα σύνεργα που σου αγόρασε ο θείος και κοστίζουν μία περιουσία. Η πραγματική δημιουργικότητα έρχεται όποτε έχουμε έμπνευση, δηλαδή απρόβλεπτα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό να έρθει την ώρα που κάνει γυμναστική και τότε σίγουρα θα αναγκαστεί να την ξεχάσει, να την καταπιέσει, γιατί τώρα πρέπει να κάνει γυμναστική, που υποτίθεται ότι είναι καλή και υγιεινή.
• Πόση καταπίεση θέ μου!
• Για αυτό είναι σημαντικό να έχει το παιδί (και ο γονιός, φυσικά) αρκετό ελεύθερο χρόνο, ώστε να υπάρχει καταρχάς η δυνατότητα να σκεφτεί ανεξάρτητα και μετά, αν του έρθει, να δημιουργήσει, έστω και μία ζωγραφιά ή να βγάλει μισό τραγούδι στην κιθάρα.
• Προφανώς υπάρχουν πράγματα που είναι ζωτικής σημασίας να γίνουν, όπως να μάθει το παιδάκι ανάγνωση, φυσική, ιστορία και γεωγραφία, όμως όλα τα άλλα δεν είναι στα αλήθεια απαραίτητα. Είναι περισσότερο ουσιώδες να έχει το χρόνο να ηρεμήσει, να βρεί το ρυθμό του, να έχει ελεύθερο χρόνο να σκεφτεί, να παρατηρήσει μόνο του τον κόσμο.
• Γιατί στα διάφορα μαθήματα, δεν σκέφτεται.
• Αντιθέτως, περιορίζεται η σκέψη του στο να ακολουθεί οδηγίες.
• Όποιο μάθημα και να κάνει, είναι καταστροφικό για τη δημιουργικότητά του, γιατί του λένε πως να σκέφτεται αντί να το αφήνει να ακολουθήσει τους ειρμούς των συνειρμών του.
• Ένα άλλο θέμα, εκτός από αυτό του ελεύθερου χρόνου και των δραστηριοτήτων, είμαστε κι εμείς οι ίδιοι οι γονείς, με τα άγχη μας, τις υπερβολικές μας προσδοκίες και τις δικές μας απωθημένες ανασφάλειες. Με τον εαυτό μας.
• Είναι πολύ πιθανό, πχ, όπως έχει συμβεί και σε εμένα πολλές φορές, το κίνητρό μας να μην είναι τόσο το να μάθει κάτι το παιδί, όσο το να φύγει από το σπίτι ώστε να κάνουμε εμείς κάτι άλλο, από το το σίδερο μέχρι το να ακούσουμε ειδήσεις. Ίσως, κάποιες φορές, υποσυνείδητα να σκεφτόμαστε ότι αφού εμείς δεν έχουμε ελεύθερο χρόνο, τότε είναι αδύνατο να έχει το παιδί, όχι σαν εκδίκηση, αλλά σαν συνέπεια, έτσι είναι το λογικό, έτσι κάνουν όλοι.
• Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό να σκεφτούμε, να συνειδητοποιήσουμε, τί ακριβώς επιθυμούμε για το παιδί μας. Θέλουμε να είναι άνθρωπος-θαύμα που να είναι τέλειος σε όλα, στα μαθήματα, τέλειος στις τέχνες, στις γλώσσες, στα αθλήματα, στις γκόμενες, στην κοινωνικότητα, τέλειος στη δουλειά του, τέλειος σε όλα? Τέλειο σώμα, τέλειο πνεύμα, τέλεια όλα? Αν αυτό θέλουμε, και αυτή είναι η διαφημιστική παγίδα "θέλω το καλύτερο για το παιδί μου" τότε κάνουμε μεγάλο σφάλμα, γιατί κανείς δεν είναι τέλειος, ούτε καν εμείς, που έχουμε περάσει και μία ζωή συμμομορφούμενοι με τα πάντα. Μας πήρε μία ζωή να γίνουμε όπως είμαστε, και δεν είμαστε τέλειοι!
• Μήπως θα ήταν πιο ρεαλιστικό να θέλαμε να έχει καλή μόρφωση και υγεία, να μάθει κάτι χρήσιμο ώστε να έχει δουλειά και, αν αυτό του αρέσε,ι να κάνει και κάπιο χόμπι? Γιατί τί άλλο είναι η μουσική και η γυμναστική και το μπαλέτο εκτός από χόμπι?
• Δηλαδή τί θα γίνει αν δεν πάει καράτε, ή αν το παρατήσει τη δεύτερη χρονιά?
• Εκτός αν θέλουμε να γίνει το παιδάκι μας, υπεράνθρωπος, όπως είπα και νωρίτερα, πρωταθλητή στο μπάσκετ και να πρωτεύσει στις πανελλήνιες και να όταν μεγαλώσει να παίζει αριστοτεχνική κιθάρα, να είναι ο μεγαλύτερος μηχανικός και να φοράει τα κομψότερα ρούχα και να οδηγεί το ακριβότερο αμάξι και να έχει το πιο κυριλέ σπίτι και να είναι ο *α*ιάς των πέντε ηπείρων.
• Μπορεί να τα κάνει όλα αυτά, αλλά κάτι θα χάσει.
• Το κόστος που θα πληρώσει για όλα αυτά, είμαστε εμείς, σα γονείς, έτοιμοι να του το χρεώσουμε?
• Από τώρα?
• Άλλες φορές, όταν λέμε "δημιουργικό παιχνίδι" εννοούμε κάποιο μαγικό παιχνίδι που θα κρατήσει το παιδί απασχολημένο ώστε να έχουμε την ησυχία μας για πέντε λεπτάκια.
• Αυτό είναι κάτι το ανθρώπινο, γιατί και ο γονεύς άνθρωπος είναι, ωστόσο αν συμβαίνει συχνά, όλη την ώρα, τότε ίσως αποτελεί ένδειξη ότι κάπου το παρακάνουμε, είτε με τον εαυτό μας (χρειαζόμαστε ξεκούραση) είτε με το παιδί (χρειάζεται ξεκούραση).
• Η ξεκούραση δεν είναι σπατάλη χρόνου. Είναι πρωταρχική ανάγκη, κυρίως πνευματική.
• Δε χρειάζεται να κάνετε μαθήματα δημιουργικότητας (τέχνη, μουσική,κτλ) γιατί ο κάθε ένας μας το έχει αυτό μέσα του, εξ αρχής, από γεννησιμού του, από κατασκευής.
• Το μόνο που μένει είναι να την επιτρέψουμε.
• Με όποια μορφή έρθει.
• Και να το απολαύσουμε όταν αυτό συμβεί.
• Στον εαυτό μας και στους άλλους.