Κυριακή 21 Μαρτίου 2010

Επιθετική Καλοσύνη - Συναίσθημα και Απόφαση

  • Πολύ συχνά παραλληλίζουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά και δράση με τις λειτουργίες του σώματος, όπως όταν αποκαλούμε κάποιον "εγκέφαλο" ενός σχεδίου. Είναι πολύ σοφός αυτός ο παραλληλισμός γιατί μέσα σε όλα, στη βάση του παραλληλισμού βρίσκεται η συμμετοχή σε ένα οργανωμένο σύστημα, χωρίς το οποίο κανείς δεν θα μπορούσε να υπάρξει ανεξάρτητα.
  • Η διαφορά έγκειται στην ελεύθερη βούληση που έχει ο άνθρωπος, αλλά όχι ένα συκώτι ή ένα οστό. Ένα στομάχι ή ένα οποιοδήποτε όργανο, κάνει αυτό για το οποίο είναι προγραμματισμένο, αντιδρώντας στα ερεθίσματα και στα σήματα του εγκέφαλου, χωρίς καμμία δυνατότητα επιλογής, άρνησης ή αυτοσχεδιασμού. Αυτό για έναν άνθρωπο θα ήταν εφιαλτικό.
  • Όμως, το σωστό είναι σωστό και το αναζητούμε στις προσδοκίες μας από τις κυβερνήσεις, τους γονείς, τους δάσκαλους και όσους έχουν εξουσία. Αν οι εξουσίες αντιστοιχούν ως προς τη λειτουργία τους στην κοινωνία με τον εγκέφαλο του σώματος, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κοινωνία μας πάσχει από υδροκεφαλία, και ένα τέτοιο σώμα δεν έχει καλές προοπτικές.
  • Για φανταστείτε έναν εγκέφαλο που κρατά για τον εαυτό του όλο το οξυγόνο και όλη την ενέργεια, αφήνοντας το υπόλοιπο σώμα να υπολειτουργεί, μόλις και μετά βίας με τα ελάχιστα για τη επιβίωσή του. Μοιραία, θα εκφυλιστεί και ο ίδιος ο εγκέφαλος, μέχρι την τελική κατάληξη ολόκληρου του συστήματος, πολύ πιο σύντομα από το κανονικό.
  • Άρα, για το ίδιο του το συμφέρον ο εγκέφαλος, παρόλο που έχει τα μέσα να ιδιοποιηθεί τα πάντα, δεν πρέπει να το κάνει αλλά αντίθετα, πρέπει να φροντίσει να κάνει τη δουλειά του όσο πιο καλά γίνεται, έτσι ώστε να ευημερεί ο ίδιος μέσα σε ένα υγιές σύστημα που θα προσφέρει σταθερότητα και ασφάλεια, κάτι που ένα άρρωστο σώμα απλά δεν μπορεί να παρέχει. Ανάλογα, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε θέση εξουσίας, πρέπει να κάνουν το ίδιο, δηλαδή να μην εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες για διαφθορά που τους δίνει η θέση τους, αλλά με εντιμότητα και δικαιοσύνη να μοιραστούν με την υπόλοιπη κοινωνία τους πόρους και τις ευκαιρίες. Αυτό, είναι και το καλύτερο ανέκδοτο ανά τους αιώνες, η ηθική στην εξουσία (ή οπουδήποτε, αν το σκεφτούμε, τελικά).
  • Σε αντίθεση με το σώμα και τα όργανά του, οι άνθρωποι δεν υπόκεινται κανέναν έλεγχο. Πως λοιπόν θα τους πείσουμε να κάνουν το σωστό για την κοινωνία και όχι το σωστό για την τσέπη τους? Πως θα τους πείσουμε ότι μακροπρόθεσμα είναι πιο συμφέρον να κάνεις σωστά τη δουλειά σου παρά να έχεις παραπάνω λεφτά στο λογαριασμό σου? Αυτό είναι πολύ δύσκολο γιατί, ως εξουσίες, έχουν όλα τα μέσα στη διάθεσή τους, ενώ όσοι δεν έχουν εξουσία το μόνο που έχουν είναι μία τρύπα να κρυφτούν και μερικές φορές ούτε καν αυτό.
  • Ένα από τα όπλα της εξουσίας είναι η ισοπέδωση του νού, και για αυτό χρειάζεται να ελέγχουν τα συναισθήματά σου. Η πατρίδα, τα παιδιά, ο θυμός και η αγάπη που νιώθεις για αυτά, είναι η λαβή από την οποία σε πιάνει ο ηγέτης, για να σε πείσει ότι είναι πράγματι ανάγκη να κάνεις αυτό που σου λέει, από τα να σε στείλει στον πόλεμο μέχρι να σου πάρει τα ωραία σου λεφτάκια. Ο φόβος επίσης, σε κάνει να δέχεσαι πιο πειθήνια τις διαταγές.
  • Το χειρότερο όλων, όμως, το πιο ανήθικο και το πιο αποτελεσματικό ταυτόχρονα είναι η ψευδαίσθηση ότι δεν έχεις επιλογή, πως ότι κι αν κάνεις απλά είναι μάταιο και στο τέλος θα πληρώσεις τη νύφη χωρίς να βγεί ώφελος κανένα, για κανέναν. Οι περισσότεροι από εμάς παραιτούμαστε από κάθε προσπάθεια, πριν ακόμα σηκωθούμε από το κρεβάτι γιατί από παντού μας βομβαρδίζουν με το ίδιο μήνυμα: είσαι καταδικασμένος, πάρ' το απόφαση, δεν έχεις καμμία εναλλακτική.
  • Κλασσικό παράδειγμα, είναι το "όλοι έτσι κάνουν". Παίρνουμε ψεύτικη σύνταξη γιατί όλοι έτσι κάνουν, γιατί αλλιώς δε βγαίνει ο μήνας. Σε υψηλότερες θέσεις, παίρνουμε μίζες και δωράκια εκατομμυρίων, για τον ίδιο λόγο, δηλαδή επειδή έτσι είναι το σύστημα και αλλιώς δεν θα επιβιώσεις, θα χάσεις όλα όσα έχεις καταφέρει ώς τωρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια, αλλά πρόφαση και στις δύο περιπτώσεις, με μόνη διαφορά στην τιμή αγοράς συνειδήσεως. Αν εσύ δεν το κάνεις, τότε δεν θα είναι όλοι έτσι. Αν εσύ δεν το κάνεις, τότε δεν θα έχει λαβή να σε πιάσει ο απατεώνας, ούτε θα βρίσκει πρόφαση τη δική σου κομπίνα για να κάνει εκείνος άλλη μία.
  • Μία άλλη παγίδα της συνείδησης είναι το "ακόμα κι αν δεν το κάνω εγώ, κάποιος άλλος θα βρεθεί να το κάνει, οπότε ας είμαι εγώ αυτός που θα πάρει τα λεφτά". ΚΙ έτσι δικαιολογούμε τις βρωμιές που κάνουμε, νομίζοντας ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος.
  • Η αλήθεια είναι ότι έστω και έναν άνθρωπο αν βοηθήσεις σε όλη σου τη ζωή, αυτό κάνει μεγάλη διαφορά, πιο μεγάλη από ότι θα καταλάβεις με τις περιορισμένες αισθήσεις σου.
  • Εκεί, είναι η κατάλληλη στιγμή να γίνουμε επιθετικά καλοί, δηλαδή να μπούμε στον κόπο να κάνουμε το σωστό, έστω και αν φαινομενικά είναι μάταιο, ανώφελο ή βλαπτικό για το συμφέρον μας, αν και τις περισσότερες φορές κάνουμε κακό επειδή βαριόμαστε να σηκωθούμε από την καρέκλα μας. Κανένα σύστημα δεν θα μας ωφελήσει, αν εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε τη συνείδηση ότι αν κάνουμε κακό, θα εισπράξουμε κακό. Επιθετική καλοσύνη είναι να μην βαριέσαι να κάνεις τη δουλειά σου, να μη λουφάρεις αλλά να κάνεις ότι καλύτερο μπορείς. Επιθετική καλοσύνη είναι να περπατάς και να ανεβαίνεις σκάλες αντί να πηγαίνεις γυμναστήριο, να αφήσεις τα λεφτά του ταμείου εκεί που είναι έστω κι αν όλοι σε λένε κορόιδο ή κανένας δεν θα το πάρει χαμπάρι, να περνάς χρόνο με τα παιδιά σου παρά να βγάλεις λεφτά για χρυσές κουρτίνες, να γίνεις γιατρός στη μεθόριο παρά να συσσωρεύεις χρυσό πάχος στην πρωτεύουσα και να χρειάζεσαι υποστήριξη τριών ατόμων για να περπατήσεις ώς την τουαλέτα από τις καταχρήσεις.
  • Η επιλογή πάντα υπάρχει, και είναι στο χέρι μας να την εκμεταλλευτούμε σωστά. Στην εποχή μας που όλα μετριούνται με το χρήμα, παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το πως ξοδεύουμε τα λεφτά μας. Αν ξοδέψουμε πολλά χρήματα σε μπανάνες και σοκολάτες, τότε είναι σα να δίνουμε το όπλο στο χέρι του λατινοαμερικάνου στρατιώτη. Αν ξοδέψουμε πολλά λεφτά σε εξαρτήματα τεχνολογικά, είναι σα να ρίχνουμε στη φτώχεια τον ταϊβανέζο εργάτη. Αν ξοδεύουμε πολλά λεφτά σε στολίδια και λαιφστάιλ, είναι σα κόβουμε οι ίδιοι με το αλυσοπρίονο τα δέντρα από τα δάση. Είμαστε οι εργοδότες της αδικίας, με κάθε υπερβολή μας.
  • Μόνο που, σαν ένα υδροκέφαλο σώμα, δεν επιστρέφουμε ευμάρεια από εκεί που την εισπράξαμε, δεν ανταποδίδουμε έμπρακτα και ουσιαστικά τη στήριξη που παίρνουμε από τα "μέλη" μας, και συσσωρεύουμε πόρους ακατάπαυστα, νομίζοντας ότι ένα κεφάλι μόνο του μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει.

4 σχόλια:

  1. Καλημέρα. Μεγαλούτσικο το σεντόνι αλλά κατάφερα και το διάβασα. Αρκετά ενδιαφέρον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καλημέρα χακ

    χαρά στο κουράγιο σου!
    Το ότι το έγραψα δεν σημαίνει ότι είσαι υποχρεωμένος να το διαβάσεις.
    Το εκτιμώ πάντως...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κάνεις δύο λαθάκια:
    (α) Η φύση έχει μάθει να λειτουργεί στην ισορροπία, εξ ου και είναι απόλυτα εφικτή η αυτορύθμιση στη φύση. Ο άνθρωπος πάλι έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει με γνώμονα τον εαυτό του και όχι το σύνολο, εξ ου και η αυτορύθμιση στην ανθρώπινη κοινωνία δεν υφίσταται (όσο και αν μας παραμυθιάζουν)
    (β) Πιστεύεις ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση. Αυτό και αν είναι παραμύθι. Ελευθερία επιλογής κριτηρίων υπάρχει. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την ελεύθερη βούληση, μιας και τα περισσότερα κριτήρια καθορίζονται από τους μηχανισμούς της… φύσης!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. δέχομαι τον ορισμό σου για την ελευθερία της βούλησης, για συντομία όμως θα το λέω "ελευθερία βούλησης".
    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Βράζει το καζάνι!