Η κακώς εννοούμενη Καλοσύνη (εναλλακτικός τίτλος: Η μάνικα της Αγάπης)

• Ας υποθέσουμε ότι περπατώντας στο δρόμο, βλέπεις ένα παιδάκι να ζητιανεύει. Με κομμένο πόδι.
• Σου σπάει η καρδιά και του δίνεις μερικά κέρματα να αγοράσει ψωμάκι να φάει. Ίσως, όπως έκανε κάποιος που γνωρίζω διαδικτυακώς, να του αγοράσεις ο ίδιος ένα γεύμα για να σιγουρευτείς ότι ούτε αλλού θα τα ξοδέψει ούτε κανένας άλλος θα του τα πάρει.
• Αυτό, είναι καλοσύνη?
• Σίγουρα, η πρόθεσή μας είναι καλή, όμως το αποτέλεσμα είναι καλό?
• Η αγάπη που βγήκε από μέσα μας, ωφέλησε σε τίποτα?
• Αυτό που συνέβη ήταν το εξής: ο πατέρας του παιδιού που το έβγαλε στη ζητιανιά, ωφελήθηκε είτε έτσι είτε αλλιώς, άρα έχει κίνητρο οικονομικό να συνεχίσει να εκδίδει το παιδί τοιουτοτρόπως, άρα δίνοντας το κέρμα είναι σα να καταδικάζουμε το παιδί σε περαιτέρω εκμετάλλευση. Πολύ πιθανό είναι να ενθαρρύνουμε τον προαγωγό του παιδιού να "προσλάβει" κι άλλα παιδάκια, να επεκτείνει τις επιχειρήσεις του σα να λέμε, και σε άλλα πεζοδρόμια.
• Αυτό που συνέβη είναι ότι, ακόμα κι αν αυτό που βγήκε από μέσα μας δίνοντας το κέρμα ήτανε αγάπη και όχι ανταλλαγή ενοχών, δεν υπάρχει ούτε μία περίπτωση στο εκατομμύριο να μην γαγγραινιάσει ώσπου η βρώμα και η σαπίλα του να φτάσουν ως την πόρτα μας. Όσο αγαθές κι αν ήταν οι προθέσεις μας, με την πράξη μας ενισχύουμε την αδικία, με έναν τρόπο ανάστροφο. Η κανονική σειρά είναι: αφού υπάρχει η κοινωνική αδικία, άρα φτωχοί και άποροι, τότε δίνω ελεημοσύνη. Αντίστροφα, δίνοντας ελεημοσύνη, επικυρώνω την ύπαρξη φτωχών, άρα επικυρώνω την κοινωνική αδικία, όχι ιδεολογικά αλλά έμπρακτα και ουσιαστικά. Είναι σα να ζητάς χρήματα για να γίνεις αιμοδότης.
• Είναι αλήθεια ότι υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην βοήθεια και στην ελεημοσύνη, και αυτή είναι ότι η ελεημοσύνη δεν αλλάζει τίποτα ενώ η πραγματική βοήθεια κάνει μεγάλη διαφορά. Με την ελεημοσύνη, δίνεις μία φορά και ξενοιάζεις, δεν ασχολείσαι ποτέ ξανά ούτε με το συγκεκριμένο άτομο ούτε με τους παράγοντες που το έφεραν σε τέτοια κατάσταση.
• Η βοήθεια αντιθέτως, έχει να κάνει με την ουσιαστική ενασχόληση με το πρόβλημα ενός συνανθρώπου, μέχρι αυτό να λυθεί ή με άλλο τρόπο να οδηγηθεί σε καλύτερη κατάσταση.
• Αν ας, πούμε, αντί να ελεήσεις το παιδάκι, το υιοθετήσεις ή δώσεις εργασία έντιμη στον πατέρα του. Σίγουρα, δεν είναι εύκολο, όμως σίγουρα του δίνεις περισσότερες ευκαιρίες να σωθεί.
• Το θέμα είναι ότι δεν μπορείς να υιοθετήσεις όλα τα ζητιανάκια, ούτε να βοηθήσεις με αυτό τον έμπρακτο τρόπο όλους όσους είναι αδικημένοι, ούτε όλους τους μετανάστες ούτε όλους τους φτωχούς, οπότε δύο είναι οι οδοί της ουσιαστικής βοήθειας, με πολλές παραλλαγές που καλύπτουν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, από το πως μαγειρεύουμε στην κουζίνα μας μέχρι το τί είπε ο βλαμμένος ο γαπ για να μη στεναχωρήσει τους λαδοπόντικες τους δημοσίους υπαλλήλους και δεν τον ξαναψηφίσουνε, χωρίς να γνωρίζει ο δύσμοιρος ότι , ακόμα και αυτοί, τη θέλουνε την ανατροπή όπως το άτακτο παιδί την πειθαρχία, αλλά φοβούνται μήπως ο ίδιος τα σηκώσει όλα και "αυτοεξοριστεί" σε καμμία σουίτσερλαντ ή σουήντεν.....
• Τέλος πάντων, επανερχόμενη στο θέμα της πραγματικής βοήθειας εν αντιθέσει με την ελεημοσύνη που αποτελεί ακόμα μία έκφανση της αδικίας, οι δύο τρόποι που μπορεί κανείς να βοηθήσει κάποιον άλλον πραγματικά, είναι ο προσωπικός και ο συστεμικός (με έψιλον, γιατί έτσι μου αρέσει).
• Σε προσωπικό επίπεδο, βοηθάμε όσους βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον μας, αυτούς που αγαπάμε, τους φίλους μας, το σόι μας, τους συναδέλφους μας, κτλ, ή έστω και τον τυχαίο περαστικό που θα βρεθεί στη ζωή μας, έτσι ώστε κάποια στιγμή να μπορέσουν να επανέλθουν δυναμικά και να σταθούν στα πόδια τους, αν το πρόβλημά τους δεν είναι πρόβλημα υγείας, οπότε εκεί παίζουν άλλοι κανόνες.
• Ο συστεμικός τρόπος έχει σχέση με την αλλαγή συστήματος έτσι ώστε να αποτρέπονται μελλοντικά οι αδικίες. Δηλαδή, αντί να ελεήσουμε ένα φτωχό, να σιγουρευτούμε ότι δεν γίνει φτωχός, εξ αρχής. Προφανώς, αυτό είναι κάτι που πιο εύκολα κάνουν οι ηγέτες, όμως επειδή οι ηγέτες έχουν την καρδιά στην τσέπη και το μυαλό στα κάγκελα, οι απλοί άνθρωποι μπορούν επίσης να επηρρεάσουν την αλλαγή συστήματος, όχι με εξεγέρσεις και σκοτωμούς που μόνο ματοκυλίσματα και γενοκτονίες φέρνουν, αλλά με έξυπνο τρόπο, διαχειριζόμενοι τους πόρους τους με τρόπο σωστό και ηθικό.
• Για παράδειγμα, όταν έρχεται ο τραπεζίτης σου λέει "Κοίτα, μπορεί να μη βγαίνεις ούτε κι αν τρως εναλλάξ φακή-μακαρόνια και την κυριακή τραχανά, όμως αν πάρεις το δάνειο, τότε θα μπορείς να έχεις ότι γουστάρεις" τότε εσύ έχεις την ευθύνη να δείς την κομπίνα, να είσαι ενήμερος για τις αδικίες που πρέπει να γίνουν ώστε εσύ να έχεις ότι γουστάρεις, και να επιλέξεις να μην το κάνεις, διότι αν το κάνεις, τότε θα αγοράσεις ότι γουστάρεις και αυτό σημαίνει ότι κάποιος άνθρωπος ξεζουμίστηκε και εξαθλιώθηκε για να έχεις εσύ χρυσάφια και σπίτια με όλα τα καλά. Σημειωτέον, δεν είπα ότι δεν πρέπει να τα έχεις, αλλά ότι πρέπει να τα βγάλεις από τη δουλειά σου, χωρίς να πάρεις δάνειο. Το γεγονός ότι χωρίς να αδικήσεις κάποιον δε γίνεται, είναι σφάλμα του συστήματος και, όπως ειπώθηκε παραπάνω, πρέπει να διορθωθεί.
• Άρα, το συμπέρασμα είναι ότι μπορεί να υποστηρίζουμε το ένα ή το άλλο δόγμα, να σπάσουμε τα τζάμια μιας τράπεζας διαμαρτυρόμενοι, να κλείσουμε τους δρόμους, να βρίζουμε, να απέχουμε από τις εκλογές ή να κάψουμε μία πόλη ολάκερη, όμως αν την επόμενη μέρα πάμε στο σουπερμάρκετ και αγοράσουμε κάτι που όχι μόνο δε χρειαζόμαστε αλλά μας βλάπτει και από πάνω, ενώ παράλληλα αποτελεί προϊόν δουλείας (όπως τα πλαστικά παιχνίδια και οι δερμάτινες μπάλλες ή τα πατάκια για το μπάνιο ή τα κρουασάν μέηντ ιν μποσνία ερζεγκοβίνα) τόσο θα υπάρχουν ρυπαροί και τρισάθλιοι να ελεήσουμε, και δε πα' να φωνάζεις ότι ο παγκαλος είναι έτσι και αλλιώς...
• Και το μόνο σίγουρο είναι ότι η αδικία, εφόσον κάνει τους κύκλους του χρήματος, είναι θέμα χρόνου να φτάσει σε εσένα και τα παιδιά σου και καθόλου σίγουρος μην είσαι ότι εκεί που έφυγες στα ξένα σε δύο χρόνια δεν θα είναι το ίδιο και χειρότερα ακόμα.